عید قربان | راهنمای کامل شرعی و بهداشتی ذبح دام

عید قربان یکی از بزرگ‌ترین و مقدس‌ترین اعیاد مسلمانان است که هر ساله در روز دهم ماه ذی‌الحجه برگزار می‌شود. این عید که به «عید اضحی» نیز معروف است، یادآور فداکاری حضرت ابراهیم (ع) و تسلیم او در برابر فرمان الهی است. در این روز، حجاج بیت‌الله الحرام، با ذبح کردن دام به نیت تقرب و بندگی خداوند، شکر و بندگی خود را نشان می‌دهند.

چه حیواناتی برای قربانی مناسب هستند؟

در عید قربان، سه گروه حیوانات برای قربانی کردن مجاز و رایج است:

• شتر
• گاو و گاوساله
• گوسفند و بز

شرایط و ویژگی‌های حیوان قربانی

برای اینکه قربانی از نظر شرعی و بهداشتی معتبر باشد، حیوان باید شرایط زیر را داشته باشد:

سلامت کامل:حیوان نباید بیمار، لنگ، کُر، یا بسیار لاغر باشد. همچنین حیوانی که نتواند از فرزندان خود مراقبت کند یا اعضای مهمی مثل بینی یا پستان نداشته باشد، قابل قبول نیست

سن مجاز:

گوسفند و بز: حداقل یک سال، اما بز یا گوسفند هفت ماهه که جثه‌ای مناسب داشته باشد هم مورد قبول است.

گاو و گاومیش: حداقل دو سال تمام.

شتر: حداقل پنج سال کامل.

جنس حیوان:

برای گوسفند، نر بودن حیوان بهتر است.

برای شتر، گاو و گاومیش، ماده بودن اولویت دارد.

در مورد بز، جنسیت حیوان تأثیر ندارد.

تعداد حیوانات قربانی و اختصاص آن به حاجیان

هر حاجی باید حداقل یک گوسفند یا بز برای قربانی داشته باشد.

یک گاو، گاومیش یا شتر می‌تواند تا هفت حاجی را پوشش دهد.

ذبح قربانی برای چه کسانی واجب است؟

ذبح دام در روز عید قربان، یکی از واجبات حج محسوب می‌شود و برای حجاج ضروری است تا این عمل را انجام دهند.
برای کسانی که در حج حضور ندارند، قربانی کردن به عنوان یک سنت مستحبی شناخته می‌شود، اما اهمیت زیادی دارد و توصیه شده حتی اگر هزینه آن با قرض باشد، باز هم انجام شود. پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند که قرض گرفتن برای قربانی جایز و پسندیده است.

چگونه گوشت قربانی را تقسیم کنیم؟

بهترین و سنتی‌ترین روش تقسیم گوشت قربانی به سه بخش مساوی است:

1. بخشی از گوشت به دوستان، آشنایان و همسایگان داده شود.
2. بخشی از آن به عنوان صدقه و کمک به نیازمندان اختصاص یابد.
3. بخش سوم برای مصرف خانواده قربانی‌کننده در نظر گرفته شود.

نکته مهم این است که شخصی که نامش روی قربانی است، حق ندارد از گوشت آن بخورد تا برکت بیشتری داشته باشد. همچنین پوست حیوان قربانی شده را می‌توان به نیازمندان یا مؤسسات خیریه هدیه کرد.

نکات بهداشتی و پیشنهادهای کاربردی

برای رعایت بهداشت و سهولت در توزیع، پیشنهاد می‌شود کسانی که قصد قربانی دارند، به جای نگهداری دام زنده و ذبح در محل، گوشت بسته‌بندی شده با وزن مناسب تهیه کنند و به نیازمندان و افراد پیرامون خود اهدا کنند. این کار علاوه بر سهولت، از نظر بهداشتی نیز مناسب‌تر است و کمک می‌کند که گوشت قربانی به شکل منظم‌تر و عادلانه‌تر بین مردم تقسیم شود.

منبع:عید قربان